HSP: prikkelvrij door het leven of doseren & kiezen?

Ik heb de afgelopen jaren meerdere blogs geschreven over HSP/hooggevoeligheid. Die kan je hieronder lezen.

• Hoe ik omga met mijn hooggevoeligheid
• Psychologie magazine over hooggevoeligheid
• Tips bij HSP
• Wat er zo fantastisch is aan hooggevoelig zijn

Ik wil niet het neerzetten als een ‘handicap’ of ‘aandoening’, want dat is het niet. HSP, hoog sensitieve persoonlijkheid, is een karaktereigenschap en niets anders. Het is geen stoornis, geen psychische aandoening, maar gewoon een verzameling van karaktereigenschappen waar een naam op is gedrukt. Ik uit mezelf niet snel als ‘ik ben HSP’, maar ik weet wel dat mijn karakter erg overeen komt met de kenmerken van hooggevoelige personen, en dat heeft mij wel geholpen.

Online zijn veel tests te vinden om te checken of jij hooggevoelig bent. Dit kan je helpen omdat je op deze manier kan leren hoe jij met je hooggevoeligheid om kan gaan: er zijn meer mensen zoals jij en je kan er je kracht van maken.

Waar hooggevoeligheid kortweg op neerkomt:

• je houdt van stilte en rust
• je bent erg gevoelig voor prikkels zoals geluid, temperatuur en licht
• je doet dingen graag in je eigen tempo
• je droomt, fantaseert en overweegt veel
• je hebt een rijke innerlijke belevingswereld
• je merkt kleine details en subtiliteiten op
• je bent zorgzaam en bewust
• je voelt stemmingen en sfeer snel en goed aan

Er zijn nog veel meer kenmerken. Google maar eens op ‘HSP’ of ‘HSP test’, dan vind je nog veel meer.

Het voordeel van ‘weten’ dat je HSP bent, het voordeel van ‘het label’ is dat het je enorm kan helpen om met deze karaktereigenschappen te dealen. Niet dat het nou zo’n enorme last is om te dragen voor mij persoonlijk, maar door erover te lezen en ervaringen uit te wisselen kan je erg veel leren over jezelf. Mij heeft het in ieder geval erg geholpen mezelf te accepteren zoals ik ben en mijn HSP-eigenschappen te zien als iets positiefs in plaats van als iets ‘wat niet hoort’.

Je hoort me weleens over ‘overprikkeld’ zijn of ‘prikkels’ in het algemeen. Prikkels zijn inwendige of uitwendige indrukken. Inwendig kan je denken aan pijn, spanning, stress, honger, dorst of onrustige gedachtes. Uitwendig kan bijvoorbeeld geluid of licht zijn.

Overprikkeling kan voor iedereen anders voelen en het is ook niet mijn doel om hier een algemene term van overprikkeling te omschrijven. Als ik overprikkeld ben, betekent dat simpelweg dat ik teveel prikkels heb moeten verwerken en dat ik dat niet (goed) aankan. Bij mij uit overprikkeling zich op de volgende manieren:

• hoofdpijn
• lastig me te concentreren op 1 ding
• ik raak sneller emotioneel (bijvoorbeeld geïrriteerd, boos, verdrietig)
• een onrustig, gejaagd gevoel
• vermoeidheid
• een slecht humeur (ik kan dan niet meer ‘genieten’ van dingen)
• rugpijn (mijn rug is mijn zwakke plek, dus stress voel ik daar als eerste)

Als ik erg overprikkeld raak, dan kan ik niet zoveel meer en moet ik vooral een tijdje alleen zijn, in een ruimte waar ik geen prikkels van buitenaf krijg. Afhankelijk van de situatie kost het me dan enkele uren om weer te herstellen.

Niet op elke plek en op elk moment kan dit, natuurlijk. Tijdens een reis kan ik ook overprikkeld zijn op plekken waar ik me niet kan terugtrekken in een stille kamer. Bij mij helpt het dan als ik naar een in ieder geval naar een iets rustigere plek kan gaan en een koptelefoon (met noise cancellation) werkt ook altijd goed.

Vaak heb ik er de dagen erna ook nog wel last van, dan ben ik wat sneller moe en heb ik meer tijd zonder prikkels nodig. Dan ben ik het liefst alleen (of met Willem) en doe ik weinig dingen die veel energie kosten. Na ons weekendje Bologna functioneerde ik de week erna prima, maar was ik wel wat sneller moe. In die week plande ik dan ook wat minder afspraken en intensieve dingen.

Ik kan overprikkeling voelen aankomen, ik voel dan een doffe hoofdpijn en vermoeidheid. Hoe eerder ik me dan even kan terugtrekken, hoe sneller ik me weer helemaal goed voel.

Voor deze foto’s zat ik even huilend in mijn slaapkamer omdat ik even helemaal overladen was door alle indrukken. Doordat ik even was gaan liggen, en wat geslapen had, voelde ik me daarna weer goed om mee te gaan eten.

Ik ga weleens op tripjes met vrienden, of 1 vriendin. Het helpt enorm om er vooraf over te praten. Mijn vrienden weten hoe ik in elkaar zit en dat ik hooggevoelig ben. Maar vooraf hebben we het er ook altijd eventjes over. Hoe ik de vakantie voor me zie, hoe zij het voor zich zien. Niks vervelender dan op reis zijn met iemand die totaal andere ideeën en wensen heeft dan jij waardoor je gedoe krijgt.

Voor mij zijn er een aantal ‘vereisten’ om een vakantie met een of meerdere vriend(en) voor mij een succes te maken.

• Ik wil een aparte slaapkamer hebben waar ik me kan terugtrekken.
• Nee is ook een woord. Als ik iets niet meer kan of wil, dan mag ik gewoon nee zeggen of aangeven dat ik het even niet trek. Dit in duidelijke woorden aangeven, helpt. Niet eromheen draaien of vaag doen, maar gewoon even zeggen. Bijvoorbeeld: ‘Ik heb even wat tijd voor mezelf nodig om op te laden. Is het goed als we dan eten laten bezorgen in plaats van uit eten gaan?’
• Water bij de wijn. Niet alles draait om mij, dus soms is het compromissen sluiten. Dat betekent dus soms dat ik wel over een grens heen ga, maar dat vind ik niet altijd erg. Ligt er wel aan wat voor grens het is, het hangt een beetje van de context af. Ik zou bijvoorbeeld na een dag rondbanjeren in een stad niet meer uit willen gaan, dat is voor mij een hele duidelijke nee. Een drankje op het terras? Oké, dat lukt wel.
• Elkaar laten. Als ik even op mezelf wil zijn en vriend(en) wil(len) iets anders doen, dan is dat prima. Zo ga ik als we met vrienden op vakantie zijn meestal als eerste naar bed, dan kunnen zij nog gezellig een terrasje op of spelletjes spelen/borrelen/wat dan ook. Daarin moet ik hen ook vrijlaten, ik kan niet eisen dat zij stoppen met lol hebben omdat ik me terugtrek. (Haha, dat zou wat zijn).
• OORDOPPEN! Oordoppen zijn voor mij echt essentieel, zodat ik goed kan slapen als ik besluit er eerder tussenuit te knijpen.

Het belangrijkste is wel dat je met mensen op vakantie gaat die dit begrijpen. Als je met mensen op reis gaat waarbij jij je een alien voelt en die overduidelijk niet meegaan in jouw wensen en gevoelens, dan moet je je afvragen of je wel met hen op vakantie wilt gaan. Praat er dus vooraf over! En maak ze duidelijk dat het geen onwil is, maar dat je gewoon een leuker, energieker mens bent als je rekening met deze dingen houdt.

Het is ook wel anders als je met een groepje gaat dan wanneer je met 1 vriend(in) gaat. Als ik met een vriendin op vakantie ga, dan is het helemaal belangrijk om vooraf het ‘hoe en wat’ te bespreken. De vriendinnen waarmee ik op vakantie ga, kennen mij goed en snappen dit helemaal, als ik met een ‘nieuw’ iemand op een tripje ga dan leg ik het even uit. Bijvoorbeeld dat ik graag een eigen kamer wil. Daar krijg ik overigens ALTIJD mega positieve reacties op in de trant van ‘Ooohhh ik wil dat ook altijd, maar dat durf ik dan niet te zeggen…’

Voor mij is het geen doel op zich om nooit overprikkeld te zijn. Het is niet ideaal als ik wel overprikkeld raak, maar soms heb ik het er gewoon voor over. Want ik wil gewoon dingen doen die ik héél erg leuk vind, zoals reizen, (bepaalde) feestjes, etentjes, weekendjes weg met vrienden. Het is voor mij niet handig en gezond om elke week overprikkeld te raken, maar als ik het af en toe gebeurt, heb ik er geen problemen mee.

Voor mij helpt het erg om te onthouden dat het niet erg is om sos overprikkeld te raken. Tijdens zo’n tripje met vrienden kan ik er een heel drama van maken als ik me even niet zo goed voel, maar dat maakt het allemaal alleen maar erger. Ik kan ook even janken, het gevoel er laten zijn, me even terugtrekken en dan weer doorgaan. Het is oké als ik me even niet oké voel. Het helpt natuurlijk ook wel als je met mensen op vakantie gaat die dit begrijpen en je daar de ruimte voor geven.

Ik wil namelijk zelf niet een leven waarin ik mezelf buitensluit van alle mogelijke prikkels. Prikkels zijn absoluut niet iets negatiefs: juist momenten met veel (nieuwe) prikkels kunnen geweldig zijn. Aan de ene kant laad ik enorm op van zo’n weekendje Bologna, aan de andere kant kost het me ook heel veel energie. Maar ik zou het niet willen missen.