Tips bij hoogsensitiviteit (HSP)

Ik heb twee blogs over HSP geschreven de afgelopen jaren. In deze blogpost vertel ik wat HSP precies inhoudt en hoe ik daar zelf mee omga. Je vindt hier ook al aardig wat tips, maar dan vooral vanuit mijn eigen optiek: ik vertel je hoe ik zelf met bepaalde situaties omga. In dit artikel vertel ik over het stuk in Psychologie Magazine over HSP waarvoor ik geïnterviewd werd. Als je nog niet eerder iets over het onderwerp gelezen hebt, kan ik je aanraden eerst even deze artikelen te lezen.

Persoonlijk denk ik dat het het allerbelangrijkste is om naar je lijf te leren luisteren. Niet alleen als je hooggevoelig bent hoor, het is voor iedereen nuttig. Het kan je heel erg helpen je eigen grenzen op te merken, signalen op te pikken dat je overprikkeld bent of gewoon te voelen dat het even niet zo lekker gaat. Als je dit leert, ben je al op de helft.

Maar hoe leer je dit? Ik kan hier geen handleiding voor schrijven, omdat ik denk dat dit voor iedereen anders werkt. Persoonlijk heb ik dit geleerd door heel vaak over mijn grenzen heen te gaan, heel vaak door alle signalen en toeters en bellen heen dóór te gaan in plaats van een keuze te maken die op dat moment beter voelt. Zodra je dat vaak overkomen is, leer je vanzelf welke signalen aangeven dat het even teveel is, dat je overprikkeld bent en even een stapje terug moet doen.

Voor mij is het belangrijkste signaal vermoeidheid, maar niet op een ‘normale’ manier. Ik ben dan ineens zó moe dat ik bijna niet meer kan nadenken en niet meer kan luisteren naar iemand die praat. Verder zijn mijn signalen hoofdpijn, een suis in mijn oren, een algehele spanning in mijn lijf, rugpijn, nekpijn en niet meer helder kunnen nadenken.

Na het herkennen van jouw signalen is het heel belangrijk te leren dat je je niet aanstelt. Dat je niet raar bent. Dat je niet overdrijft. Jij mag altijd voor jezelf kiezen. Altijd. Je mag er altijd, altijd, altijd voor kiezen om even een stapje terug te doen. Of dat nu een avondje bankhangen tijdens een drukke week is of je even terugtrekken tijdens een weekendje weg met vriendinnen, het mag. Want je weet: als je dit niet doet, ga je over je grenzen heen en voordat je dan weer ‘hersteld’ bent, ben je veel meer tijd en gedoe verder.

Dus, onthoud: je mag tijd voor jezelf nemen, op zoek gaan naar ‘prikkelarme’ momenten in je dag en in je leven en je hoeft niet alles te doen zoals anderen dat doen. Je hoeft jezelf niet raar te vinden omdat je liever niet uitgaat (bijvoorbeeld) of naar drukke festivals gaat. En je hoeft je ook niet te schamen dat je wat hersteltijd nodig hebt als je ervoor kiest om wel iets te doen waarvan je weet dat je overprikkeld gaat raken, gewoon omdat je het graag wílt doen. Ik krijg weleens opmerkingen als ‘hoezo ga je naar een drukke stad als New York terwijl je hooggevoelig bent?’. Nou, gewoon omdat ik het wíl. Ik wil niet áltijd alleen maar naar het bos of de natuur in, ik wil ook soms naar een te gekke stad. Ja, dat is dan even heftig en veel, en dan kom ik vermoeider thuis dan dat ik wegging, maar soms wil ik zoiets gewoon doen.

Als je veel mensen om je heen hebt die je er op wijzen dat je je aanstelt of dat je je maar moet vermannen, probeer ze dan eerst uit te leggen hoe dit voor je voelt. Ik weet hoe het is als mensen je niet begrijpen, ik maak het heel veel mee, online maar ook in het echt. Probeer rustig te vertellen hoe jij je voelt en hoe dit werkt voor jou. Als ze dit na herhaaldelijk uitleggen nog niet begrijpen, moet je je afvragen of je wel om wilt gaan met mensen die geen begrip voor jouw karakter en behoeftes kunnen opbrengen.

Ik heb mijn hooggevoeligheid nooit als een grote belemmering gezien omdat ik altijd duidelijke grenzen stel en ook naar gezelschap altijd duidelijk ben over wat mijn behoeftes zijn. Als ik met (een) vriendin(nen) een weekendje wegga, dan weten zij dat ik niet 24/7 kan winkelen, feesten en kletsen. Zij weten dat ik soms een uurtje down time nodig heb, en dat is dan geen enkel probleem. Als ik op pad ben met mensen die ik niet ken, geef ik dat ook altijd aan. Als ik ze helemaal niet ken, zeg ik gewoon dat ik me soms even terugtrek omdat ik nog wat werk moet doen. Dat is soms gewoon makkelijker dan helemaal uit te leggen wat HSP inhoudt.

Niet iedereen vindt dit leuk. Er zijn mensen die dit persoonlijk opvatten, of mensen die het raar vinden dat je alleen wilt zijn. Er zullen ook mensen zijn die je proberen over te halen om tóch ‘gezellig mee te doen’. Het is niet leuk om iemand teleur te stellen, maar ik zeg dan altijd dat ik gewoon heel moe ben en even wat tijd voor mezelf nodig heb, en dat ik daarna dan weer vol energie mee kan doen. Of, als ik hier geen zin in heb of geen energie voor heb, zeg ik gewoon dat ik nog wat werk moet afmaken. Een leugentje om bestwil is dan heus niet zo erg. En daarnaast, je gaat aan jezelf werken. Dus dat is nog een beetje waar ook 😉

Het is ook prettig duidelijk te zijn tegen jezelf, maar ook lief te zijn voor jezelf. Ik ging laatst bijvoorbeeld met een vriendin uit eten, we gingen in een hotel slapen en de dag erna ontbeten we samen en reisden we terug naar huis. Eenmaal thuis was ik de hele dag zó moe. Aan de ene kant denk ik dan: ‘Pfff, Cynthia, ga gewoon dingen doen en stel je niet aan,’ maar ik weet ook dat zo lang ‘aan staan’ me veel energie heeft gekost en dat het oké is als ik even een paar uurtjes gas terug doe. Na een lezing of workshop kan ik me soms ook helemaal leeggezogen voelen en ik sta mezelf dan toe om de dag erna low key werk te doen. Ik plan geen afspraken in, ga nergens heen, maar ga gewoon rustig thuis aan de slag met werk dat niet al teveel inspanning kost. Dat komt de dag erna wel weer.

Iedereen heeft andere manieren om ‘op te laden’ op momenten dat het even teveel is. Voor mij werken de volgende dingen heel goed:

• Het allerliefst ben ik alleen in een ruimte. Ik wil geen mensen om me heen, gebruik geen social media, wil geen muziek of andere geluiden. Het liefst lees ik een boek, kijk ik een serie/film of doe ik een dutje. Natuurlijk kan dit niet altijd.
• Ik heb onderweg vaak een noise cancellation koptelefoon bij me en dat kan ik alle HSP’ers van harte aanraden. Deze filtert omgevingsgeluid weg waardoor het net is alsof je in een soort bubbel zit. Ik heb een playlist met allemaal zee- en regengeluiden en die zet ik dan aan. Muziek vind ik dan teveel, maar zulke geluiden vind ik heel kalmerend. Dit is vooral prettig als je in een ruimte bent met wat meer lawaai of andere mensen.
• Mezelf verliezen in een boek, serie of film.
• Schrijven. Het helpt soms om op te schrijven wat me dwars zit of wat er allemaal in mijn hoofd omgaat.
• Praten met iemand die me heel goed begrijpt, maar meestal ben ik liever alleen en praat ik met niemand.
• Mediteren.
• Knuffelen met dieren.
• Wandelen, het liefst in de natuur, maar als het niet anders kan is een stedelijke omgeving ook oké.

Natuurlijk kan je je ook op situaties voorbereiden waarvan je weet dat er (te)veel prikkels voor je zijn. Zo plan ik de dag vlak voor een reis meestal helemaal niets, zodat ik me rustig kan voorbereiden en uitgerust op pad ga. Of als ik een lezing of workshop geef, zorg ik ook dat ik de dag vooraf en dag erna niks plan zodat ik me helemaal kan focussen op die klus en niet afgeleid wordt door allemaal andere dingen.