Must read: Je hebt wél iets te verbergen

Héél soms komt er een boek voorbij waarvan ik denk: dit móet iedereen lezen. Het is noodzaak dat iedereen deze kennis opdoet. En dan schrijf ik er een hele blogpost over zoals vandaag. Laatst las ik ‘Je hebt wél iets te verbergen’ van Maurits Martijn en Dimitri Tokmetzis en ik vind dat elke internetgebruiker dit lezen moet. Verplicht kost anno 2016.

In Je hebt wél iets te verbergen: Over het levensbelang van privacy laten onderzoeksjournalisten Maurits Martijn en Dimitri Tokmetzis zien dat privacy het meest bedreigde mensenrecht van onze tijd is. Ze leggen bloot welke gegevens je allemaal weggeeft en aan wie. En, belangrijker nog: welke ingrijpende gevolgen dat heeft voor ons allemaal.

Dit boek is het resultaat van jarenlang diepgravende onderzoeks- en datajournalistiek naar privacy en surveillance voor De Correspondent, waarvoor Maurits Martijn en Dimitri Tokmetzis verschillende journalistieke prijzen wonnen.

Je hoort het regelmatig iemand zeggen, als het weer eens gaat over de macht van Google, Facebook die bakken met data over ons verzamelt en wat dacht je van je iPhone die talloze informatie over je opslaat. ‘Maakt mij niet uit, joh. Ik heb toch niks te verbergen.’ Het probleem is dat we dat absoluut wel hebben, maar dat het probleem verder gaat: je weet niet precies wat je te verbergen hebt, waarom en voor wie.

Want: als jij een update op Facebook post, een vraag stelt aan Siri, Google Maps gebruikt of wat opzoekt op Google, welke data laat je dan achter en wat gebeurt daarmee? Wie gebruikt die data? Is dat gevaarlijk, dan? Waarom wordt die data gebruikt? En wat maakt mij dat eigenlijk uit? Nou, dat maakt heel erg veel uit. Vooral omdat we niet weten wat door wie wordt gebruikt en hoe het, ooit of nu, tegen ons gebruikt kan worden.

In ‘Je hebt wél iets te verbergen’ nemen de schrijvers me mee op onderzoek. Op een zoveel mogelijk chronologische manier vertellen Martijn en Tokmetzis over hun onderzoek naar privacy, op een duidelijke manier die op veel momenten shockerend is. Regelmatig las ik passages voor aan mijn vriend en zat ik met open mond te lezen over welke data we bij allerlei bedrijven en instanties achterlaten en wat daarmee gebeurt.

Aan de ene kant is het angstaanjagend, aan de andere kant is het iets waar we mee moeten leven. Maar het mooie is dat je door middel van dit boek een iets duidelijker beeld hebt van hoeveel data je achterlaat en wat daar grofweg mee gebeurt. Het boek geeft je ook een inzicht in hoe de toekomst er uit kan zien met zoveel data tot beschikking van grote bedrijven en instanties. Heb je wel eens nagedacht dat verzekeraars gebruik zouden kunnen maken van je data over hoeveel je beweegt en wat je eet, bijvoorbeeld door data van aanbieders van activitytrackers te kopen? Of gewoon van de stappenteller op je telefoon? En dat op basis daarvan je premie aangepast kan worden?
Je kan denken: dat is iets goeds, het maakt onze samenleving gezonder. Maar er zitten veel haken en ogen aan en vooral: privacy en autonomie. Bedenk je ook dat je online constant gemanipuleerd wordt. Met nieuws, je Facebook-feed, informatie die je te zien krijgt, maar ook informatie die je weggeeft over jezelf. Wat mij aan het denken zette was ook: wat je nu doet, kan later illegaal zijn. Of je doet iets wat al illegaal is, maar dat weet je helemaal niet. En dat staat dan dus gewoon op internet, en dus meteen bij allerlei bedrijven en instanties.

Dit zijn maar wat kleine voorbeelden uit ‘Je hebt wel wat te verbergen.’ Er zijn er talloze, en ik kan je met klem aanraden om dit boek te lezen. Check ook de Zelfverdedigingsgids van De Correspondent, met tips over hoe je je data beter kan beschermen. Ook als je het boek niet leest: check deze lijst absoluut!

Ik zeg: lezen. Het is sowieso ontzettend interessant, maar ook goed om te weten. En je kan er (deels) naar handelen. Het heeft mij op veel vlakken aan het denken gezet.

Dit boek heb ik zelf gekocht.