Auteursrecht, hoe zit dat?
Laten we even bij het begin beginnen. Je mag niet zomaar foto’s die je op internet (of waar dan ook) vindt gebruiken op jouw website, blog of social media kanalen (of in een boek, krant, op televisie: publicatie, dus). Nooit. Op elke foto zit auteursrecht. Dus als jij een foto maakt, heb jij automatisch auteursrecht op die foto. Jij hebt die foto gemaakt en het is jouw eigendom. Dus als je op Google een mooie foto of afbeelding vindt, mag je die niet gebruiken. Punt.
Wanneer mag je het dan wel gebruiken? Als je schriftelijke toestemming van de maker hebt. Of als je betaalt voor een licentie bij een bedrijf dat deze licenties verkoopt.
Maar hoe doe je dat dan als blogger? Zonder foto’s is een site super leeg! Er zijn een paar opties:
- Je maakt de foto’s en afbeeldingen zelf. Is ook gewoon heel leuk, trouwens.
- Je vraag toestemming aan de maker.
- Je gebruikt foto’s die je van bijvoorbeeld PR-bureaus aangeleverd krijgt. Zo kan je prima productfoto’s gebruiken, of een cover van een boek.
- Je koopt een licentie of abonnement bij een website die foto’s aanlevert.
- Je embed de foto’s die je wilt gebruiken. Je kan dat bijvoorbeeld met behulp van Instagram, Pinterest en Facebook makkelijk doen. Klik op de link om hier wat meer over te lezen (ook hoe je dat precies moet doen).
- Je gebruikt auteursrechtvrije foto’s van websites als Pexels en Unsplash. Op deze websites staan tienduizenden foto’s die je wél ‘zomaar’ mag gebruiken. Je hoeft geen toestemming te vragen, je hoeft er geen bronvermelding bij te zetten en je mag de foto’s ook aanpassen als je wilt. Gratis.
Maar Cynthia, jij weet deze dingen toch?
Ja. Ik weet deze dingen inderdaad. En ik weet ook hoe frustrerend het is als andere mensen of bedrijven jouw foto’s zomaar gebruiken. Het gebeurt mij ook wekelijks, dat ik weer ergens een foto van mij zie, zonder bronvermelding of toestemming. Of dat iemand mijn identiteit steelt op een datingsite. Mijn hoofd staat ook vaak op AliExpress bij beauty-artikelen. Stom. Want ik heb dat gemaakt. Het is diefstal. En strafbaar.
Maar ik deed het dus zelf ook. Eerst omdat ik het niet wist. De meeste foto’s uit blogs waarvoor ik een boete (of eigenlijk een schadevergoeding) heb gekregen, heb ik zo’n zes tot zeven jaar geleden gemaakt. Ik had geen idee. Ik Googelde gewoon naar een foto van Rihanna met een bepaald kapsel en dat uploadde ik naar mijn eigen site. Prima. Nooit problemen mee gehad, ook. Later deed ik het ook weleens met interieurinspiratie en zo, maar dan zette ik er wel een linkje met bronvermelding bij. Dat was genoeg, toch? En, eerlijk gezegd dacht ik toen ook: ‘Joh, die bronvermelding is toch prima.’
Nu weet ik wel hoe het werkt. Maar eigenlijk was ik vergeten dat ik het vroeger niet wist. En dus verkeerd deed. En dus stonden er nog gestolen foto’s op mijn website.
Kom maar door met bijna €4.000
Er viel een brief op de mat van een incassobureau. Dat ik wel even een mooi bedrag met drie nullen mocht overmaken. Met screenshots (van jaren geleden) van Miss Lipgloss met de bewuste foto’s. €300 per foto, plus nog allemaal juridische kosten en btw. Toen ik de brief las, schoten er natuurlijk wat krachttermen uit mijn mond.
Natuurlijk schrok ik. Het eerste wat ik deed, was Charlotte (van Charlotte’s Law) een DM sturen. Wat moet ik hiermee? Natuurlijk zit ik fout, dus ik moet betalen en sta in het geval van een zaak absoluut niet in mijn recht, maar kan dat bedrag niet wat lager? Ja, dat kan waarschijn wel, zei ze. En die juridische kosten hoef ik sowieso niet te betalen, want het bedrijf (BrunoPress) heeft me nooit direct benaderd, want ze hebben meteen een incassobureau ingeschakeld. En BTW over schadevergoeding mag niet. Dus dat gaat er ook wel vanaf. Onderhandelen over die prijs kan heel goed.
Het tweede wat ik deed, was mezelf opsluiten in mijn huis met mijn laptop en mijn site (met meer dan 5.000 artikelen) doorspitten op dit soort artikelen. Daar is geen trucje voor, of zo. Ik heb handmatig mijn hele site doorgegraven. En mijn server, want de foto’s moeten ook van de server verwijderd worden. Dit heeft me veel tijd gekost. Heel veel tijd. Klik, verwijder. Klik, verwijder. Hey, nog een foto van Rihanna. Klik, verwijder. Dit voelde echt als strafregels schrijven. Eigen schuld, dikke bult.
Dat onderhandelen heb ik dus gedaan. Niet zelf, ik heb er wat hulp bij gehad, en uiteindelijk kwamen we uit op een bedrag dat ongeveer de helft was. Ongeveer €2000 dus. Wie zich brandt, moet op de blaren zitten, maar in ieder geval is er nog een aardig bedrag vanaf gegaan.
En nu ben ik nog blijer met websites als Pexels en Unsplash, die veel mooie gratis foto’s aanbieden, het embedden en het feit dat ik gewoon zelf creatief kan zijn en aan de slag kan met fotograferen.
Wees gewaarschuwd
Leer van mijn fouten! Als je een blog, webshop, social media kanalen hebt of op andere manieren publiceert, denk dan even goed of je weleens foto’s hebt gebruikt die niet van jouzelf zijn.
Ik heb dus mijn hele site doorgespit. Het kan zijn dat ik wat gemist heb in al die duizenden artikelen. Als je nou een artikel ziet met foto’s die niet van mijzelf zijn, reageer dan even op dat artikel alsjeblieft, dan verwijder ik het. Dankjewel.
Ik hoop dat ik hiermee heel veel mensen help. Ik weet dat dit heel erg veel gebeurt, en denk alsjeblieft niet ‘Och, dit overkomt mij niet’. Nadat ik mijn verhaal deelde op Twitter, kreeg ik tientallen berichtjes van bloggers, zowel groot als klein, die ook boetes hadden gekregen. En die boetes waren ook zowel groot als klein. En je kan ook nog boetes krijgen voor artikelen die allang offline zijn. Dus. Wees gewaarschuwd. En waarschuw anderen, als je ziet dat ze foto’s gebruiken die ze niet zelf gemaakt hebben.
Dit artikel is niet bedoeld als een jank-artikel. Niet bedoeld als ‘kijk mij nou zielig zijn met mijn rekening, boehoe’. Ik zat fout. Ik heb die foto’s onrechtmatig gebruikt en het is logisch dat ik daarvoor moet betalen. Op deze manier hoop ik dat veel mensen zichzelf even achter de oren krabben en op die manier zo’n rekening voorkomen. Graag gedaan 😉